هرزبرگ یکی از نظرسنجی‌های بسیار کوتاه برای سنجش میزان رضایت و مشارکت کارمندان است. این نظرسنجی بر اساس نظریه یک روانشناس آمریکایی ایجاد شده و عواملی را که باعث رضایت و نارضایتی کارمندان می‌شوند، شناسایی می‌کند. در ادامه بیشتر با نظرسنجی هرزبرگ و فلسفه‌ی آن آشنا می‌شویم.
تعداد سوالات و مدت زمان شرکت در نظرسنجی
نظرسنجی هرزبرگ تنها از ۸ سوال تشکیل شده است. کارمندان سازمان شما برای پاسخ به این تعداد سوال به کمتر از ۵ دقیقه زمان نیاز خواهند داشت.
این نظرسنجی بر اساس چه نظریه‌ای ایجاد شده؟
نظرسنجی هرزبرگ بر اساس تئوری دو عاملی (انگیزش-بهداشت) هرزبرگ ایجاد شده است. فردریک هرزبرگ (Frederick Herzberg) یک روانشناس آمریکایی بود که برای تحقیقاتش در حوزه انگیزش و رضایت شغلی شناخته می‌شود. او تئوری دو عاملی که با نام انگیزش-بهداشت نیز شناخته می‌شود را توسعه داد.
بر اساس این تئوری، عواملی در محیط کار وجود دارند که می‌توانند باعث رضایت شغلی شوند (انگیزش) و عوامل دیگری نیز وجود دارند که باعث نارضایتی کارمندان می‌شوند (بهداشت).
- عوامل انگیزشی: این عوامل در واقع جنبه‌هایی از کار هستند که باعث انگیزه و رضایت شغلی کارمندان می‌شوند. قدردانی، مسئولیت، پیشرفت، رشد و کسب دستاوردهای مختلف از مواردی هستند که در این دسته قرار می‌گیرند.
- عوامل بهداشتی: این‌ها عواملی هستند وجود نداشتن آن‌ها باعث نارضایتی کارمندان می‌شود، اما وجود آن‌ها الزاما به معنای افزایش رضایت شغلی نیست. عوامل بهداشتی شامل قوانین شرکت، نظارت، حقوق، روابط بین فردی، شرایط کاری و جایگاه شغلی هستند.
نظرسنجی هرزبرگ چه شاخص‌هایی را می‌سنجد؟
این نظرسنجی از تئوری دو عاملی هرزبرگ الهام گرفته و از آن برای سنجش سه شاخص گسترده‌تر استفاده می‌کند:
جسمانی: تعادل کار، زندگی و سلامت
این شاخص، مشابه عوامل بهداشتی هرزبرگ است. به این معنا که در صورتی که این موارد وجود نداشته باشند، باعث نارضایتی کارمندان می‌شوند. برای مثال، اگر کارمندان احساس کنند که تعادل مناسبی بین کار و زندگی آن‌ها وجود ندارد یا سلامتشان وضعیت مناسبی ندارد، ممکن است نسبت به شغل خود احساس نارضایتی پیدا کنند.
عاطفی: رابطه پر انرژی و حمایتی با هم‌تیمی‌ها
این شاخص تا حدودی ترکیبی از دو عامل انگیزشی و بهداشتی هرزبرگ است. روابط مثبت و فضای کار حامی از عوامل انگیزشی هستند که باعث افزایش رضایت شغلی می شوند. از سوی دیگر، نبود روابط شغلی حامی می‌تواند به عنوان یک عامل بهداشتی شناخته شود که به نارضایتی کارمندان می‌انجامد.
ذهنی: احساس مفید بودن و قدردانی
این شاخص با عوامل انگیزشی هرزبرگ در ارتباط است. از نظر هرزبرگ احساس مفید و ارزشمند بودن یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رضایت شغلی است. مورد قدردانی قرار گرفتن نیز یک عامل انگیزشی کلیدی برای افزایش روحیه کارمندان است.
چند نمونه از سوالات نظرسنجی هرزبرگ
در ادامه می‌توانید سه مورد از سوالات نظرسنجی هرزبرگ را مشاهده کنید. برای پاسخگویی به این سوالات، کارمندان می‌توانند یکی از پنج گزینه‌ی خیلی موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و خیلی مخالفم را انتخاب کنند.
- من به مدت زمانی که برای انجام کار صرف می‌کنم، فکر نمی‌کنم.
- از هم‌تیمی‌هایم انرژی مثبت و احساس خوبی دریافت می‌کنم.
- کار کردن در یک شرکت باعث می‌شود احساس کنم مهم و ارزشمند هستم.
چه کمپانی‌هایی از تئوری هرزبرگ استفاده کرده‌اند؟
تا کنون کمپانی‌های مختلفی از این تئوری در راستای ایجاد محیط کاری رضایت‌بخش برای کارکنان خود استفاده کرده‌اند. در ادامه، دو کمپانی بزرگ و مهمی که از این تئوری استفاده کرده‌اند را معرفی می‌کنیم.
- گوگل (Google): کمپانی آمریکایی تکنولوژی‌محوری است که در حوزه هوش مصنوعی، تبلیغات آنلاین، فناوری موتور جستجو، نرم‌افزار کامپیوتری و… فعالیت می‌کند. این کمپانی ۱۵۶ هزار و ۵۰۰ نفر کارمند و سالانه ۲۸۰ میلیارد دلار درآمد دارد.
- تسکو (Tesco): مجموعه سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای بریتانیایی است که بیش از ۴۵۰۰ شعبه دارد. این کمپانی بیش از ۳۵۰ هزار کارمند و درآمدی ۸۰ میلیارد دلاری دارد.
گوگل و تئوری هرزبرگ
گوگل یک کمپانی تکنولوژی محور معروف است که با کمک تئوری هرزبرگ، تغییرات مثبتی برای کارکنان خود ایجاد کرده.
توجه به عوامل بهداشتی هرزبرگ در گوگل
این کمپانی همواره در تلاش است که در راستای ایجاد یک محیط کار حامی، عوامل بهداشتی فوق‌العاده‌ای را فراهم کند. به همین دلیل، گوگل حقوق خوب، مزایای گسترده و تعادل مثبت بین کار و زندگی را در اختیار کارمندان خود قرار می‌دهد. همچنین، این کمپانی به رفاه و سلامت کارکنان خود اهمیت داده و برای آن‌ها فضای کاری راحت، محیط‌های تفریحی و وعده‌های غذایی رایگان فراهم می‌کند.
گوگل همواره سعی می‌کند فاکتورهای بهداشتی را برای کارکنان خود در نظر بگیرد تا از نارضایتی آن‌ها جلوگیری کرده و فضای مناسبی برای انگیزه‌بخشی و ایجاد رضایت شغلی به وجود بیاورد.
توجه به عوامل انگیزشی هرزبرگ در گوگل
برای گوگل، داشتن فرهنگ سازمانی انگیزه‌بخش اهمیت فراوانی دارد. این کمپانی همواره کارمندان خود را به داشتن نوآوری، خلاقیت و آزادی عمل تشویق می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد روی پروژه‌های ارزشمندی که به علایق و سلیقه‌ی آن‌ها نزدیک هستند، کار کنند.
همچنین، گوگل از کارکنانی که عملکرد بسیار خوبی دارند قدردانی کرده و برای آن‌ها پاداش در نظر می‌گیرد. این کارمندان فرصت‌های متعددی برای رشد و توسعه حرفه‌ای خواهند داشت. علاوه بر این، محیط کار و فرهنگ سازمانی گوگل طوری است که همواره کارمندان را تشویق می‌کند سراغ مسئولیت‌های چالش‌برانگیز و مهم بروند. این عوامل انگیزشی رضایت شغلی بالایی ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند کارمندان گوگل برای کار کردن در این سازمان انگیزه زیادی داشته باشند.
چرا هرزبرگ؟
- این نظرسنجی بر اساس تئوری هرزبرگ که یکی از روانشناسان مطرح در حوزه مدیریت کسب و کار بوده، ایجاد شده است.
- از سال ۱۹۵۹ که هرزبرگ تئوری دو عاملی را معرفی کرد، این نظریه توسط روانشناسان متعددی مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفته است.
- تعداد سوالات نظرسنجی هرزبرگ بسیار کم است و پاسخ دادن به آن‌ها به زمان زیادی نیاز ندارد.
- بسیاری از کمپانی‌های معروف و موفق از جمله گوگل از این تئوری استفاده کرده‌اند.
از کجا شروع کنیم؟
نظرسنجی ۸ سوالی هرزبرگ می‌تواند انتخاب مناسبی برای سنجش میزان رضایت کارمندان در سازمان‌های مختلف باشد. برای اینکه این نظرسنجی را در سازمان خود برگزار کنید، ابتدا باید با ارسال ایمیل و جلسات سازمانی، این مسئله را با کارمندان خود در میان بگذارید. برای اینکه نظرسنجی به بهترین شکل ممکن اجرا شود، باید به خوبی برای آن برنامه‌ریزی کنید. در این صفحه می‌توانید تایم لاین پیشنهادی کندو را مشاهده کنید و با کمک آن، فرآیند برگزاری نظرسنجی هرزبرگ در را سازمانتان بهبود ببخشید.
